Kerst

‘Er is een roos ontloken’
(Gezang 473, liedboek voor de kerken)

Zaterdagavond vieren we Kerstavond en zondag Kerst. Het bloemstuk neemt ons mee in dit feest.

De roos midden in de cirkel, staat centraal voor de geboorte van Jezus. Het kind, veilig omsloten door Gods majesteit (kroon). Halverwege ligt niets meer, de weg naar de hemel is open, zoals de engelen ons ook lieten zien in de Kerstnacht. Bovenaan de gouden ster met een hele feestelijke bos witte en gouden bloemen. Wit, de liturgische kleur van het feest. Ernaast grote pluimen, die er haast staan als symbolische wachters. Daarmee krijgt het koninklijke van deze gebeurtenis extra kracht. Ergens onderin de compositie vind je de oranje bloem van het beest terug: ‘onder de aarde’. Hij is uitgeblust, vaal geworden. Alle zwarte takken liggen verspreid op de grond, ze hebben weinig tot geen kracht meer.

God komt zijn volk bezoeken, in ’t midden van de dood.

Het kind is gekomen, alles wordt nieuw!

Brenda en Erwin

Columns bij Advent

Eerste Advent

En ik zag uit de zee een beest opkomen dat zeven koppen en tien horens had, en op zijn hoorns waren tien diademen en op zijn koppen een godslasterlijke naam.
Openbaringen 13 : 1

We starten deze Advent met het beest uit openbaringen. Het visioen van Johannes is zeer beeldend. Een beest met zeven koppen, tien horens en kronen daarop. De getallen 7 en 10 staan in de bijbel doorgaans voor de volheid, het perfecte. En dat beest draagt ook nog kronen, het teken van macht. We ontmoeten hier het beest in al z’n kracht, dat uiteindelijk door Jezus komst wordt verslagen.
Nu ik erbij stilsta herken ik ‘m wel een beetje in mijn eigen leven. Die perfecte afleiding, die macht heeft over mijn tijd. Maar me uiteindelijk van God afleidt, het doel van het beest. Of die overweldigende angst, die je soms zomaar ineens kan grijpen. Al die keren dat ik denk: het is toch goed om te volgen wat er gebeurt in de wereld? En dan even al het nieuws bekijken. Met als gevolg dat het me beklemt, al die ellende in de wereld. Ik verlies mijn zicht en vertrouwen op God op zo’n moment. Of: God vraagt toch van mij dat ik mijn talenten zo goed mogelijk inzet? Dus nog gauw wat werk doen in de trein en Gods prachtige Schepping buiten, gaat ongezien langs me heen. En: Nog even gauw die mail de deur uit voor de commissie van de kerk. Maar uiteindelijk geen tijd voor een praatje met de buurvrouw. Allemaal activiteiten die goed lijken, maar misschien soms wel te perfect. Als ik naar mijn eigen leven kijk dan is dat soms iets te strak georganiseerd met allemaal zaken die op het oog echt niet verkeerd zijn. Maar die soms toch afleiden van God.
En dan krijgen we van God de Adventsperiode. Waarin we weer leren afwachten. Op weg naar een God die niet kwam met machtsvertoon, maar als een kind. Om ons te laten zien wat het verschil is tussen de perfecte kroon en de echte kroon.
Brenda Stad

Tweede Advent

Want wie is onze hoop en vreugde? Wie is onze erekrans wanneer we voor Jezus, onze Heer, staan bij zijn komst? Wie anders dan u? Ja, u bent onze eer en vreugde.
1 Thessalonicenzen 2:19/20

Hier wordt door Paulus het beeld van de erekrans gebruikt. Voor hem als Romein, een bekend beeld. Paulus refereert vaak aan alle sportactiviteiten waar het Romeinse Rijk beroemd mee is geworden. De erekrans komt echter uit het Romeinse leger. Een aanvoerder die een grote overwinning had behaald, werd binnengehaald als een held. Groot feest, waarbij de triomfator onder andere getooid werd met zo’n erekrans. Die lauwerkrans staat daarmee symbool voor de overwinning in oorlog, ten koste van de verliezers. Die vaak ten dode waren opgeschreven of als slaaf werden verkocht. De kroon, opnieuw als teken van macht.

Van dat streven naar winst en macht was de samenleving van Rome diep doordrongen. Daarom ook die cultuur waarin zware sportbeoefening centraal stond. Afzien, winnen, ten koste van alles.

In de klassieke oudheid worden ook godenbeelden uitgedost met een dergelijke erekrans. Wederom als teken van macht in hun goddelijkheid.

Als ik dit zo allemaal eens op me in laat werken dan word ik hier toch een beetje onrustig van. Winnen, ten koste van anderen. Macht… Het klinkt alsof de wereld van toen niet eens zoveel verschilt van die van ons. Alles lijkt tegenwoordig wel een wedstrijd. Heb je wel de nieuwste telefoon? Zijn de Cito-scores van je kind wel goed genoeg? Heb je wel genoeg likes? Hoeveel kWh wekken jouw panelen op? Doe jij wel genoeg aan je eigen ontwikkeling om die volgende stap in je carrière te maken? Hoeveel stappen heb jij vandaag gezet? We nemen onszelf en de ander constant de maat, continue hopend dat we er net iets beter uitkomen dan die ander.

Maar dat is toch niet wat Paulus van ons vraagt? Dat we altijd maar moeten streven naar het behalen van die erekrans (of die nu echt is of digitaal op je smartwatch…). Ik lees nog een keer en ben verrast. Er staat: “Wie is onze erekrans?” En de tekst gaat verder en legt uit dat Jezus of God zelf dat is. Ik word niet getooid met mijn eigen armzalige overwinningen, mochten die al zo heten. Nee, ik krijg Zijn overwinning op mijn hoofd! Ik hoef niet te ploeteren, te rijken naar macht, te prijken met mijn eigen kunnen.

Nee, ik mag rust vinden in Gods overwinning op het beest uit openbaringen. De dominee zei het afgelopen zondag: dan worden we allemaal koningen. We hebben al gewonnen. Er is genoeg, niemand verliest. Dat is de echte Adventsboodschap: afwachten totdat je gewonnen hebt, net als iedereen die met je mee wacht.

Brenda Stad

Klauw of Kroon

Ik zag dit: een wit paard met een ruiter, die een boog droeg. Hij kreeg een zegenkrans en trok op als een overwinnaar, op weg naar nieuwe overwinningen. Openbaringen 6 :2

Je ziet hem gaan, op weg naar de overwinning, deze ruiter op zijn witte paard. Ik vond het zo op het oog een mooi beeld, voor 3e Advent. Er gloort iets feestelijks in dit beeld. Iets van blijde verwachting. Een koning die op weg is naar de overwinning. Zo zie ik Jezus graag.
Totdat ik me een beetje ging verdiepen in deze tekst. Het is tenslotte Openbaringen, dat vergt toch altijd iets van uitleg. Het komt erop neer dat ongeveer de helft van het christelijk internet meent dat die witte ruiter, met een erekrans op zijn hoofd en een boog in de hand, Christus zelf is. De overwinning in het vooruitzicht, de kroon op het hoofd. En de boog staat dan voor het Woord van God, waarmee Hij strijdt. Een en ander wordt ondersteund door de Statenvertaling, toch niet de minste, die in deze tekst overal bij het woord Hij en Hem hoofdletters gebruikt.

De andere helft van het internet meent echter dat deze ruiter staat voor de antichrist. Dat deze expres wit is om zich voor te doen als Verlosser. Maar ondertussen is het de Grote Verleider. Dit wordt ondersteunt door het vervolg van de tekst, waarin ook nog drie andere ruiters worden gepresenteerd die respectievelijk staan voor: terreur en bloedvergieten, voedselschaarste, de dood door hongersnoden, ziekte, enz… Kortom het zijn allemaal onheilsbrengers, we herkennen ze in onze tijd.

Nou daar ben ik dan mooi klaar mee. Een groter verschil is niet denkbaar. Christus versus de antichrist. Wat als ik de verkeerde uitleg kies? Dan krijg ik dat vast te horen in de kerk van iemand die veel meer bijbelgetrouw is dan ik.

De paniek en twijfel slaan toe. Ik moest meer onderzoek doen naar deze Bijbeltekst. Goed gereformeerde lectuur erbij pakken. Had ik niet nog een oud boekje met stevige uitleg ergens liggen? Ik sprong al bijna op van de bank.

Tot me ineens inviel hoe bizar deze situatie was. Een tekst waarvan ik dacht dat die feestelijk bedoeld was, leidt tot verdeeldheid in de christelijke wereld, omdat velen hierin de grote verleider zien. Hij die twijfel zaait.
Hé, dat was precies wat er bij mij gebeurde. Ik raakte afgeleid, verward, onzeker en angstig voor het oordeel van jou, mijn lezen. Terwijl ik gewoon weet: Jezus is Koning. Het is opnieuw 3e Advent geworden. Ik ben samen met al die andere christenen, onderweg naar die eeuwige overwinning. En ik weet Jezus streed en strijdt voor mij.

Welke uitleg jij ook volgt, wees je ervan bewust dat de grote verleider nog aan het werk is. Je zult kronen aangeboden krijgen die het uiteindelijk niet blijken te zijn. Maar we zijn ook halverwege het einde! Wat een hoop en verwachting: het licht breekt een beetje door, we zien een glans van hoe het echt zal zijn.

Brenda Stad

Gloeilamp
Nu wachten mij de erekrans van de gerechtigheid, die de heer, de rechtvaardige rechter, aan mij zal geven op de grote dag. En niet Alleen aan mij, maar aan allen die naar zijn komst hebben uitgezien. 2 Timotheüs 4:8

Creativiteit is 10% inspiratie en 90% transpiratie. De oorspronkelijke uitspraak is eigenlijk anders, namelijk: “genialiteit is 1% inspiratie en 99% transpiratie.” Een uitspraak van Edison, de uitvinder van onder andere de gloeilamp. Ik moest hieraan denken, toen ik deze week al een paar pogingen had gedaan om een stukje te schrijven, voor de Schiemail, bij 4e Advent. Dat wilde op zijn zachtst gezegd niet heel goed lukken. Een gevoel dat overigens goed past bij 4e Advent. Dat gevoel dat je al alles hebt gegeven. Dat het nu op is, terwijl je er eigenlijk nog niet bent. Ik kan wel een lichtje gebruiken.

Vanavond zijn we hard aan het werk in de kerk. Om het stuk op orde te krijgen. Ik hoop weer op creativiteit door transpiratie. Tot onze verrassing gaat ineens de bel. (Wij leefden in de veronderstelling dat deze het niet deed en dachten even aan een wonder. Maar na testen bleek de bel het inderdaad gewoon te doen). Erwin doet open en op de stoep staat een vrouw. Ja, vorig jaar was ik hier ook al, toen zat ik in een rolstoel en kon ik niet bij de bel. Maar nu zag ik vanuit mijn huis het licht branden en voelde ik dat ik weer kon gaan kijken.
Ze komt binnen, we maken een praatje met haar, ze krijgt een rondleiding en gaat heel blij weer naar huis. Met een uitnodiging om weer eens te komen kijken. Wij kijken elkaar aan en moeten hardop lachen. Wat een humor heeft God. Op zondag een preek over een toegankelijke kerk en gehandicapten en een paar dagen later een vrouw op de stoep die vorig jaar niet bij de bel kon…

Ik kijk opnieuw naar de bijbel tekst die mij is aangereikt. Mijn oog valt op het woord ‘wachten’ in de eerste zin. Dit betekent dat ik de erekrans tegemoet mag zien. Het gekke is, dat ik er niets voor hoef te doen, geen transpiratie. Ik krijg die krans gewoon op de Grote Dag. En ik niet maar iedereen die met mij wacht. En in de adventstijd zijn we inmiddels bij 4e Advent. Bijna bij die grote dag dat we Kerst vieren. Ik hoef niets te doen. Alleen wachten tot het licht gaat branden en dan gaan. En dan krijg ik dat warme welkom, want zijn huis is altijd toegankelijk. Edison heeft ongelijk, ondanks dat hij wel het lichtje heeft uitgevonden.

Brenda Stad

Vieringen

Kerstavond 24 december
20.00 uur – Festival of Lessons and Carols
Lezingen en liederen

Eerste Kerstdag 25 december
9.00 uur – Gezamenlijk ontbijt
10.00 uur – Kerstviering

Je bent van harte welkom om met ons mee te vieren!

Toelichting bij de Adventskrans

Vierde Advent

De cirkel is af! Het wachten is bijna voltooid. Het laatste stuk van de cirkel is goud geverfd, om daarmee de glans van dat wat komen gaat te benadrukken. Maar ook iets uit te beelden van de erekrans, waarover het gaat in de laatste Advent tekst bij de laatste kaars.

De cirkel kan ook symbool staan voor een omarming, voor veiligheid. De kaarsen zijn de aarde en alles wat daar gebeurt, maar daar kunnen we ook veiligheid ervaren, hopelijk ook binnen de kerk. We zien de oranjebloem die langzaam vanuit de hemel naar beneden duikelt en op de aarde terechtkomt. Hij verlept en vervaagd, maar is er nog wel. En we ervaren ‘m juist soms ook, midden in onze veilige omgeving. Daarom hebben we deze bloem op de kop, midden in de cirkel gehangen.

Bovenop de preekstoel zie je alleen nog de zwarte bollen liggen. Het kan op aarde soms voelen alsof de hemel dicht is. Maar er liggen ook witte bloemen op, want we zien toch ook vaak lichtpuntjes van God.

In de zwarte vaas zijn de zwarte bollen verdwenen. In de hemel begint het feest langzaam zichtbaar te worden. De wachtkleur (paars) en de feestkleur (wit) zijn beide aanwezig.

Derde Advent

We zijn halverwege de wachttijd. Dan gloort er even iets van hoop over het naderende feest. Wit is altijd de liturgische kleur voor feest. Als je die kleur mengt met het paars van advent krijg je roze. Vandaar dat er deze week een roze kaas kaars wordt aangestoken.

In het bloemstuk zie je het roze ook terug in de pluimen en roze bloemen die zijn toegevoegd. Aan de banieren zijn glanzende roze linten gespeld, om even die glans van feest te voelen en zichtbaar te maken. Tegelijk is de zwaarte van die ruiters uit Openbaringen voelbaar gemaakt in de takken die op de preekstoel liggen. De oranje tak van het beest ligt er nog steeds, de distels ook en daarbij zijn ook dorre bruine takken en zwarte papaverbollen die we ook in het begin van de Adventtijd al tegenkwamen. Deze zwaarte is nog steeds volop, middenin in het stuk aanwezig en lijkt daarmee als het ware tussen de aarde (de krans op de tafel) en het licht boven (de vaas met de roze bloemen) in te staan. Zo kan het soms ook echt voelen, dat de hemel dicht is.

We hebben er ook kleine witte bloemetjes toegevoegd. Ook hier zit twijfel in.  Je zou ze kunnen zien als de verleidingen die elke dag, soms bijna onzichtbaar, op ons af komen. Maar, als je goed kijkt, kan je ze zien als knipogen van God.

Ook de krans zelf is deze keer bijzonder. We zijn onderweg naar het dichtmaken van de cirkel, zodat de kroon echt zichtbaar wordt. Tegelijk voelt de krans, zoals die er nu staat, ook als een klauw. Maar daarachter gaat de roze lijn van boven naar beneden als een lichtstraal dwars door alles heen.

Daarom heeft dit alles vandaag de titel: Klauw of Kroon?

Tweede Advent

Vorige week hebben we de Adventskrans al geïntroduceerd (zie hieronder). Deze week iets meer over het stuk als geheel. We hebben het kruis afgedekt met doorzichtige witte stof, omdat we bij Kerst slechts vaag zicht hebben op wat er komen gaat. Voor de witte stof staat een zwarte vaas, die als het ware deze wat donkere tijd van wachten symboliseert.

Beneden op de tafel bouwen we de Adventskrans op. Het eerste element symboliseert, samen met de kaarsenstandaard die dezelfde uitstraling heeft, de chaos en ongelijkheid die op de aarde heersen. Afgelopen week hadden we in de vaas 10 zwarte takken gezet, die de 10 kronen symboliseren. De oranje bloem beeld het beest uit.

In week twee staat een andere tekst centraal, waarin we iets zien van de overwinning die Christus gaat behalen op het beest. Als eerste voegen we het tweede element van de Adventskrans toe. Het valt op dat de incomplete cirkel nu het gevoel van een haak of klauw begint te krijgen. De oranje bloem is uit de vaas gehaald en ligt nu aan de voet van de vaas, gevallen, maar nog niet dood. Hij ligt in de distels en kan daarmee nog veel kwaad doen. In de vaas zelf staan nu  paarse pluimen en een paarse bloem. Het wachten is nog lang niet voorbij. De paarse bloem symboliseert iets van de verleidingen die we elke dag tegenkomen in ons leven.

Eerste Advent

Dit jaar hebben we gekozen voor de Adventskrans als basisvorm voor de opbouw van het Adventstuk en de daarbij behorende teksten.

Deze krans is ontstaan in Duitsland in de 19e eeuw. Bedacht door een dominee in Hamburg, die een ruimte had waar hij eten gaf aan arme kinderen. De kinderen vroegen hem hoe lang het nog zou duren voordat het Kerst was. Hij heeft toen een wagenwiel neergelegd en daar vier kaarsen opgezet. Voor de vier weken voorafgaand aan Kerst. Later werd deze door hem ook versierd met dennentakken, waarin ook de doornenkroon van Jezus gezien kan worden.

Die dubbele symboliek staat ook centraal in de teksten en het bloemstuk. Heel letterlijk werken we in vier weken toe naar het volmaken van de oneindigheid van de cirkel, maar ook naar het volmaken van de tijd naar Kerst. Daarmee wordt het verwachten als het ware voelbaar. En tegelijk nemen we de symboliek van de kroon over, door vier teksten uit de bijbel te gebruiken als start bij het aansteken van de adventskaarsen.

Column bij Advent 2021

De columns die Brenda Stad schreef voor de Adventszondagen in 2021 kun je hier nog nalezen. Hierbij hoorde ook een bloemstuk, dat in de kerk te zien was en zich door de weken heen ontwikkelde.

Klik hier om uw eigen tekst toe te voegen